Ζημιογόνες εισηγμένες με golden μετόχους!

Μόλις λίγες ημέρες πέρασαν από τη δημοσίευση των ετήσιων αποτελεσμάτων της χρήσης του 2009 από όλες τις εισηγμένες στο Χ.Α. επιχειρήσεις και η γενικότερη εικόνα -εν μέσω βεβαίως κρίσης, διεθνώς και ιδιότυπης εσωτερικής- κάθε άλλο παρά ικανοποιητική ήταν, πλην βεβαίως ολίγων εξαιρέσεων.

Από μια λεπτομερέστερη ματιά όμως, σε σχέση με την εν γένει πορεία των εισηγμένων εταιρειών κατά τη διάρκεια της περυσινής χρήσης, όπως αυτή καταγράφεται μέσω των προσφάτως δημοσιευθέντων ισολογισμών, προκύπτουν ορισμένα λίαν ενδιαφέροντα στοιχεία, τα οποία αξίζει να προσεχθούν από όλους. Και από τους μετόχους, θεσμικούς και ιδιώτες και από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές, αλλά και τις αντίστοιχες φορολογικές.

Τα στοιχεία

Όπως θα διαπιστώσετε, ανατρέχοντας στα στοιχεία που καταγράφονται στον διπλανό πίνακα, τα μικρότερα κέρδη που εμφάνισαν συνολικά πέρυσι οι εισηγμένες εταιρείες, δεν οφείλονται μόνο στις δεδομένες δυσκολίες της αγοράς, καθώς μειώθηκε η ζήτηση και αναγκαστικά έπεσαν οι τζίροι πολλών επιχειρήσεων και τα κέρδη τους είτε μειώθηκαν, είτε μετατράπηκαν σε ζημιές.

Δυστυχώς για μια σειρά εισηγμένων εταιρειών, ο ισολογισμός αποτελεί «ακτινογραφία» του τρόπου λειτουργίας τους και «φωτογραφία» των επιλογών που ακολουθούν οι βασικοί τους μέτοχοι, αγνοώντας πολλές φορές επιδεικτικά την ύπαρξη και τα συμφέροντα των άλλων μετόχων-θεσμικών και ιδιωτών, μικρών ή μεγάλων.

Αν για τον τρόπο που λειτουργεί το Δημόσιο και εν γένει οι επιχειρήσεις που βρίσκονται υπό τον ευρύτερο έλεγχό του μπορεί να προσάψει ο οποιοσδήποτε άπειρες κατηγορίες, όσον αφορά τη νοοτροπία και κυρίως την πρακτική που ακολουθούν πολλές από τις εισηγμένες εταιρείες στο χρηματιστήριο και δη ζημιογόνες, φορτώνοντας τους ισολογισμούς τους με αμοιβές των στελεχών τους, ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ, τι μπορεί να τους καταλογίσει ο οιοσδήποτε ανεκτικός παρατηρητής;

Η τακτική των υψηλών αμοιβών που ακολουθούν οι διοικήσεις πολλών εισηγμένων, ανεξαρτήτως του αν αυτές είτε μειώνουν είτε «εξαφανίζουν» τα κέρδη τους ή ακόμα χειρότερα αυξάνουν σε σημαντικό βαθμό της ζημίες τους, αποτελεί και ένα στοιχείο πλήρους περιφρόνησης και απαξίωσης της μετοχικής ιδέας, του ίδιου του θεσμού και της ύπαρξης του χρηματιστηρίου, ως μοχλού ανάπτυξης των ίδιων των επιχειρήσεων.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι αμείλικτα, καθώς το μεγάλο αυτό «πλιάτσικο» -γιατί περί τέτοιου πρόκειται, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους- αποτρέπει κάθε υποψήφιο επενδυτή να τοποθετήσει μέρος των όποιων κεφαλαίων του σε μετοχές, καθώς επιτείνει και γενικεύει την καχυποψία και τις υπόνοιες ότι «όλοι το ίδιο κάνουν».

Πρόκειται εν τέλει για μια μάστιγα, την οποία οι αρμόδιες αρχές είτε δεν μπόρεσαν, είτε δεν θέλησαν να «χτυπήσουν» στη ρίζα της, ειδικά τα τελευταία χρόνια, όταν έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις από τις αρχικά μεμονωμένες περιπτώσεις που είχαν πάντοτε «θέση» στην χρηματιστηριακή αγορά.

Όσο καλή διάθεση κι αν έχει κάποιος, όσο κι αν προσπαθήσει να βρει κάποιους υποστηρικτικούς λόγους, για τους οποίους «φουσκώνουν» οι «αμοιβές και οι συναλλαγές διευθυντικών στελεχών και μελών της διοίκησης» (όπως ακριβώς αναφέρονται τα κονδύλια αυτά στους ισολογισμούς), πολύ δύσκολα μπορεί να εξηγήσει την ύπαρξη τέτοιων ποσών. Πολύ περισσότερο όταν μιλάμε για ζημιογόνες επιχειρήσεις, οι διοικήσεις των οποίων λογικά θα έπρεπε να περιορίζουν τις αμοιβές και των ιδίων και των διευθυντικών στελεχών τους, προστατεύοντας έτσι και τις επιχειρήσεις και τους μετόχους τους και την υστεροφημία τους, αν αυτό απασχολεί ακόμα σήμερα κάποιους.

Το φαινόμενο της διόγκωσης σε εξοργιστικό βαθμό του κονδυλίου των συγκεκριμένων αμοιβών, η «Ι» το ανέδειξε και μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του εννεαμήνου του 2009, αλλά στους ετήσιους ισολογισμούς -προφανώς βοηθούσης και της αρνητικής μεν, αλλά προσφερόμενης για τέτοιες πρακτικές συγκυρίας- «το κακό παράγινε», όπως εύστοχα παρατηρούν αρκετοί παράγοντες της αγοράς.

Πώς για παράδειγμα, να εξηγηθεί το γεγονός ότι η πρώτη εταιρεία του πίνακα από τις 20 μόνον ζημιογόνες που επιλέξαμε (αλλά δεν είναι φυσικά και οι μόνες, καθώς και στις κερδοφόρες υπάρχουν παρόμοια φαινόμενα) έχει ζημιές κοντά στα 4,5 εκατ. ευρώ και το κονδύλι των αμοιβών των στελεχών της πλησίασε τα... 7 εκατ. ευρώ; Ή η περίπτωση του Μαΐλλη, η πεμπτουσία της απαξίωσης ενός ομίλου που πριν από μερικά χρόνια κατακτούσε τις αγορές με ευκολία και τώρα, επί χρόνια παράγει μόνον ζημιές; Πέρυσι έγραψε ζημιά 56,83 εκατ. ευρώ και το κονδύλι των αμοιβών έφτασε στα 4,42 εκατ. ευρώ.

Απολαβές

Ακόμα και ο όμιλος Βιοχάλκο, που κατέγραψε ζημίες 76,76 εκατ., έχει αμοιβές διευθυντικών στελεχών και μελών διοίκησης 12,62 εκατ. ευρώ! Αλλά και η περίπτωση της Ριντένκο προκαλεί απορίες, καθώς είχε ζημίες 4,83 εκατ. πέρυσι και το κονδύλι των αμοιβών έφτασε στα 2,49 εκατ. ευρώ! Όπως και αυτή της Sato, που είχε ζημίες 6,87 εκατ. και αμοιβές 1,75 εκατ. ευρώ, της ΑΝΕΚ με ζημιές 5,78 εκατ. και αμοιβές 1,59 εκατ. Οι εταιρείες που αναφέρονται στον πίνακα (τυχαία η απαρίθμησή τους -η λίστα άλλωστε είναι μεγαλύτερη) μπορεί βέβαια να προβάλλουν τις δικές τους απόψεις και δικαιολογίες.

Άλλες ακολούθησαν αυτή την οδό πρώτη φορά, άλλες όχι. Αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι αυτά τα εισοδήματα που εισπράττουν μια χούφτα στελέχη φορολογούνται μόνο με 25%, αν και θα έπρεπε ο συντελεστής να είναι πολύ μεγαλύτερος, ειδικά τώρα που ένα από τα πλέον θετικά του νέου φορολογικού νομοσχεδίου είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Δεν μπορεί μονίμως να φορολογούνται οι μικρομέτοχοι και μεγαλομέτοχοι και μεγαλοστελέχη να αμείβονται προκλητικά, την ίδια στιγμή που εταιρείες εμφανίζουν ζημιές.

Αύξησαν τις θέσεις εργασίας κόντρα στην κρίση

Του Γιώργου Κατικά

ΣΕ ΜΙΑ ΣΤΙΓΜΗ που θέσεις εργασίας σε εισηγμένες χάνονται, υπάρχουν εταιρείες όπως η Alapis, τα ΕΛΠΕ, η Alpha Bank, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο κ.ά. που αυξάνουν το προσωπικό τους. Η κρίση χτύπησε τα μεγέθη των εταιρειών, ενώ οι εκτιμήσεις των επιχειρηματιών ότι θα διατηρηθεί η αρνητική οικονομική συγκυρία και τους επόμενους μήνες ή έτη, τους οδήγησαν σε σημαντικές μειώσεις στα κόστη, κάτι που επηρέασε και τις θέσεις απασχόλησης.

Αυτό αποτυπώνεται στις λογιστικές καταστάσεις και στις εκθέσεις των διοικητικών συμβουλίων, οι οποίες σε πολύ μεγάλο ποσοστό αναφέρουν πως ο στόχος ήταν η μείωση των δαπανών και στις περισσότερες περιπτώσεις, παραμένει αμετάβλητος και για τη συνέχεια. Εκφράσεις όπως «η διοίκηση θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της στη μείωση των εξόδων», ή «οι ενέργειες που υλοποιήθηκαν το 2009 για τη μείωση του κόστους», ή «μεταξύ των στόχων για το 2010 είναι η μείωση του συνολικού κόστους κατά 10% τουλάχιστον», ή «η προσπάθεια για περιστολή των δαπανών είναι συνεχής» «κοσμούν» τις εκθέσεις των διοικητικών συμβουλίων και δίνουν το στίγμα της πολιτικής που ακολουθήθηκε το 2009 και θα ακολουθηθεί το 2010.

Υπάρχουν, βεβαίως, και εταιρείες που αύξησαν το προσωπικό τους, είτε μέσω οργανικής ανάπτυξης είτε μέσω εξαγορών, όπως τα ΕΛΠΕ, η Alpha Bank, η Alapis και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Οι θέσεις εργασίας που μειώθηκαν στο σύνολο των απασχολούμενων στις 279 εταιρείες του Χ.Α. σύμφωνα με τους αναλυτές της Πήγασος ΑΧΕΠΕΥ υπολογίζονται σε 15.000 επί συνόλου 450.000.

Η τάση αυτή είναι ενδεικτική των περικοπών που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η μείωση προσωπικού είναι μια παρενέργεια της σε προχωρημένο στάδιο οικονομικής κρίσης, καθώς από ό,τι φαίνεται δεν υπάρχει άλλο μη λειτουργικό «λίπος» προς συρρίκνωση, σχολιάζει η χρηματιστηριακή. Η κρίση επηρέασε το σύνολο σχεδόν των εισηγμένων. Όσες δεν μπόρεσαν να περικόψουν από άλλους τομείς δαπάνες, μείωσαν τις θέσεις εργασίας.

Σύμφωνα με τις λογιστικές καταστάσεις, όπως τις επεξεργάστηκε η «Ι», στις εταιρείες μεγάλης κεφαλαιοποίησης ο αριθμός των απασχολουμένων σε ενοποιημένη βάση είναι μικρότερος κατά 1.392.

Στη μεσαία κεφαλαιοποίηση και σε σύνολο 32 ομίλων το 2009 εργάστηκαν 1.916 άτομα λιγότερα· στη μικρή κεφαλαιοποίηση σε σύνολο 79 εταιρειών έχουν χαθεί 2.875 θέσεις εργασίας. Σε ποσοστιαία βάση αν και το σύνολο των εργαζομένων στη μικρή κεφαλαιοποίηση δεν ξεπερνά τους 43.000, χάθηκαν περισσότερες θέσεις σε σύγκριση με τη μεγάλη κεφαλαιοποίηση, όπου απασχολούνται περισσότεροι από 275.000 εργαζόμενοι.

Στη μεγάλη κεφαλαιοποίηση χάθηκε το 0,5% των θέσεων εργασίας, στη μεσαία το 1,915% και στη μικρή το 6,31%. Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι το απασχολούμενο προσωπικό στη MIG το 2009 είναι σημαντικά αυξημένο έναντι του 2008 λόγω της Olympic Air.

Πιο συγκεκριμένα το προσωπικό της MIG το 2009 ήταν 23.402 άτομα και το 2008 17.864 άτομα. Αν εξαιρεθεί η MIG, στις 19 εταιρείες μεγάλης κεφαλαιοποίησης οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν ανέρχονται σε 6.930, μια μείωση είναι της τάξης του 2,67%. Στη μεσαία κεφαλαιοποίηση λιγότερες κατά 18% είναι οι θέσεις εργασίας στην Μπάμπης Βωβός, ενώ στη Frigoglass το προσωπικό που εργάστηκε το 2009 ήταν λιγότερο κατά 25% έναντι του 2008.

Στη μικρή κεφαλαιοποίηση τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση εμφανίζουν οι εταιρείες Μουχάκης, Moda Bagno, Inform Λύκος, Pasal, Sato, Nexans, Βογιατζόγλου, Δομική Κρήτης, Reds, Καρδασιλάρης κ.ά. Σημειώνεται πως στην Κυριακίδης Μάρμαρα, όπου ο αριθμός των εργαζομένων είναι σημαντικά μικρότερος, δεν περιλαμβάνεται η Mermeren στα Σκόπια, η οποία πουλήθηκε. Θέσεις εργασίας αναμένεται να χαθούν και στη φετινή χρήση.